Vì sao vàng có được vai trò tiền tệ là một câu hỏi được nhiều người quan tâm. Vàng là một trong những mặt hàng có giá trị cao nhất trên thế giới, và đã có một thời kỳ, các quốc gia đi theo tiêu chuẩn bản vị vàng. Để giải đáp câu hỏi trên, mời bạn đọc bài sau.
1. Giới thiệu về vàng
Vàng (Au) là một kim loại mềm, màu vàng, dễ uốn được và nó được sử dụng làm tiêu chuẩn tiền tệ quốc tế. Nó được dùng để làm đồ trang sức, trang trí và làm lớp mạ trên nhiều loại linh kiện điện và cơ khí. Kim loại này được phát hiện từ thời Cổ đại.
Kể từ khi bắt đầu tồn tại cách đây khoảng 12.000 năm, vàng được coi là biểu tượng của sự giàu có. Những người có nhiều vàng được coi là giàu có và quyền lực. Trên thực tế, sự thống trị của một vị vua trong thời cổ đại thường phụ thuộc vào số lượng vàng nằm trong kho của ông ta. Vàng được sử dụng để mua và bán hàng hóa trước khi tiền tệ pháp định và các dạng tiền khác xuất hiện. Ở các quốc gia như Ấn Độ, Au cũng có ý nghĩa tôn giáo và văn hóa khi mọi người mua đồ trang sức và đồ vật bằng vàng trong các lễ hội và hôn nhân.
Nhưng bạn có biết rằng, vàng cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến tiền tệ trên thế giới?
Au và tiền tệ có liên quan đến nhau. Giá trị tiền tệ của một quốc gia có mối liên hệ chặt chẽ với lượng vàng dự trữ của quốc gia đó. Tỷ giá vàng ngày nay ở một quốc gia ảnh hưởng đến sức mạnh của đồng tiền của quốc gia đó. Tuy nhiên, sự liên quan này không phải là mới có gần đây, kim loại này đã và đang tác động phần lớn đến các loại tiền tệ trên thế giới trong nhiều thập kỷ.
2. Thực trạng vàng có được vai trò tiền tệ như thế nào
Trong thế kỷ 20, vàng được sử dụng để hỗ trợ tiền tệ pháp định hoặc đấu thầu hợp pháp của một quốc gia. Nó đã được sử dụng như một loại tiền tệ dự trữ thế giới trong hầu hết thời gian này. Các quốc gia đã phải hỗ trợ các loại tiền tệ pháp định đã in của họ với một lượng vàng tương đương trong dự trữ. Họ không được phép in tiền nếu họ không có vàng với giá trị tương đương. Do đó, vàng đã hạn chế việc in tiền tệ pháp định.
Trên thực tế, Hợp chủng quốc Hoa Kỳ đã sử dụng chế độ bản vị vàng cho đến năm 1971, sau đó nó bị ngừng sử dụng. Trước tiên chúng ta hãy hiểu bản vị vàng là gì.
Bản vị vàng là một phương pháp xác định giá trị tiền tệ của một quốc gia với sự trợ giúp của vàng. Theo bản vị vàng, giá trị tiền tệ của một quốc gia được xác định bằng cách đặt một tỷ giá cố định cho việc mua và bán vàng.
Ví dụ: nếu Ấn Độ bắt đầu sử dụng bản vị vàng và ấn định tỷ giá vàng ngày hôm nay ở mức 25000 Rupee / gam, thì giá trị của Rupee Ấn Độ sẽ là 1/5000 của một gam vàng.
Bản vị vàng có lợi theo những cách sau:
- Mang lại độ tin cậy trong việc bình ổn giá vàng
- Ngăn chặn lạm phát và giảm phát
- Giúp ổn định nền kinh tế của đất nước
- Giúp thiết lập niềm tin cho thương mại toàn cầu thành công
Bản vị vàng ngày nay không còn được sử dụng nữa. Nhưng nó đã đóng 1 vai trò quan trọng trong hệ thống tiền tệ quá khứ, và rõ ràng, vàng được “trọng dụng” như một loại tiền tệ là có từ lâu đời.
3. Vì sao vàng có được vai trò tiền tệ?
3.1. Vốn được tin tưởng từ thời xưa
Tổ tiên của chúng ta đã phải đối mặt với việc nghĩ ra một phương pháp trao đổi dễ thực hiện hơn một hệ thống hàng đổi hàng. Và đồng xu là một trong những phương tiện trao đổi như vậy. Trong tất cả các nguyên tố hồi đấy, chúng ta có thể loại trừ các nguyên tố khí và nước, như vậy các kim loại còn lại sẽ được ưu tiên lựa chọn là sắt, đồng, chì, bạc, vàng, palađi, bạch kim và nhôm.
Sắt, chì, đồng và nhôm là những kim loại dễ bị ăn mòn theo thời gian, vì vậy chúng sẽ không phải là một lựa chọn tốt để lưu trữ. Bạch kim hoặc palađi là những lựa chọn hợp lý hơn vì chúng không phản ứng với hầu hết các nguyên tố khác – tức là ít tạo ra sự ăn mòn – nhưng chúng quá hiếm để tạo ra đủ số tiền xu để lưu thông. Để gán giá trị cho một kim loại, nó phải hơi hiếm – để không phải ai cũng sản xuất tiền xu – nhưng đủ nhiều để có thể tạo ra một số lượng hợp lý tiền xu cho thương mại.
Chúng ta còn vàng và bạc. Vàng không bị ăn mòn và có thể bị nung chảy trên ngọn lửa, giúp bạn dễ dàng chế tác và đóng khuôn thành một đồng xu. Nói chung cả bạc và vàng là những kim loại đẹp, dễ tạo thành đồ trang sức và cả hai kim loại này đều quý. Vì thế mọi người chọn cả vàng và bạc làm tiền tệ trao đổi, nhưng về sau vàng được ưu tiên hơn do tính quý hiếm hơn tính dẻo hơn.
3.2. Mang đủ các điều kiện cần thiết
Để phục vụ như một dạng tiền, một cái gì đó phải là (1) vật lưu trữ giá trị, (2) khả năng trao đổi tiện lợi và (3) có thể chia nhỏ ra thành đơn vị. Tiền phải cung cấp cách để mọi người cất giữ của cải, trao đổi của cải đó với nhau và cung cấp một cơ chế mà hàng hóa và dịch vụ có thể được định giá theo đơn vị của của cải đó.
Ngoài ba đặc điểm cơ bản này, còn có sáu yếu tố khác góp phần vào tính hữu dụng của một thứ như “tiền”, bao gồm tính di động, độ bền, khả năng thay thế (còn được gọi là tính đồng nhất), khả năng chấp nhận, nguồn cung hạn chế và khả năng phân chia.
Và vàng đáp ứng tất cả các yêu cầu đối với “một thứ gì đó là tiền” này.
3.3. Tâm lý và xã hội
Au đã gắn chặt trong tâm trí con người như một loại tài sản luôn có giá trị. Chính vì thế cho đến tận ngày nay, nếu nền kinh tế tiền giấy hiện đại sụp đổ, thì vàng có thể được sử dụng ngay lập tức để thay thế.
Con người là loài sống theo xã hội, thích bầu bạn với những người khác hơn là sự độc lập hoàn toàn. Đặc điểm của con người này buộc chúng ta phải tìm cách làm việc cùng nhau, từ đó dẫn chúng ta đến việc tìm cách trao đổi hàng hóa và dịch vụ một cách dễ dàng và hiệu quả.
Và vàng mang lại sự thoải mái về tính bền vững, bạn có thể giữ vàng đến vài chục, thậm chí vài trăm năm mà không lo gỉ sét. Au là sự lựa chọn hợp lý cho cuộc trao đổi hàng hóa từ xưa. Nên nếu thảm họa xảy ra, chẳng hạn như tiền giấy và hệ thống hỗ trợ nó không còn tồn tại được nữa, thì gần như chắc chắn xã hội sẽ chuyển sang sử dụng vàng.
Một khối vàng có thể không có giá trị vật chất căn bản đối với người cầm nó, chẳng hạn họ không thể ăn hoặc uống nó. Nhưng nếu xã hội đồng ý biến vàng thành “tiền”, biến nó thành một hệ thống trao đổi hàng hóa, thì đồng xu vàng đó sẽ ngay lập tức có giá trị.
4. Kết
Chúng ta vừa cùng nhau tìm hiểu về kim loại quý mang tên vàng, đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người trong nhiều năm qua. Kim loại này mang trên mình những đặc tính ưu việt mà không phải kim loại nào cũng có. Nó được sử dụng từ thời cổ đại, và đến tận bây giờ, nó vẫn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống tiền, góp phần làm nên nhiều món trang sức quý, và làm linh kiện không thể thiếu trong các món đồ điện tử.
Chắc hẳn bây giờ bạn cũng đã hiểu được vì sao vàng có được vai trò tiền tệ, và những thực trạng mà vàng góp phần vào trong hệ thống tiền tệ của chúng ta rồi.
