Chứng khoán tồn tại ở rất nhiều dạng sản phẩm và được đánh là là một kênh đầu tư rất hiệu quả, đặc biệt là trong dài hạn. So với việc gửi tiết kiệm, đứng ở góc độ đầu tư thì chứng khoán, đặc biệt là cổ phiếu sẽ mang lại giá trị lớn hơn cho nhà đầu tư. Vậy cụ thể, tại sao chúng ta nên mua cổ phiếu?
1. Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu là một thuật ngữ nói về quyền sở hữu cổ phần trong một doanh nghiệp. Mỗi một cổ phiếu nắm giữ giá trị nhất định dựa vào giá trị tổng thể của công ty. Khi bạn mua cổ phiếu, nó sẽ thể hiện quyền sở hữu của bạn đối với một phần nhỏ trong công ty đó.
Vậy tại sao một doanh nghiệp lại cần phát hành cổ phiếu? Và tại sao chủ doanh nghiệp lại muốn chia sẻ phần lợi nhuận mình kiếm được với rất nhiều người khác? Lý do là vào một thời điểm nào đó, mọi công ty đều cần huy động tiền.
Để thực hiện mục tiêu huy động tiền, doanh nghiệp có thể thực hiện vay mượn hoặc huy động vốn thông qua việc bán ra một phần của công ty. Đó chính là quá trình phát hành cổ phiếu. Đồng thời, những doanh nghiệp đủ điều kiện có thể phát hành trái phiếu, nếu không đủ điều kiện có thể tính đến phương án vay mượn ngân hàng. Cả hai phương pháp đều phù hợp với việc “tài trợ bằng nợ”.
Ngược lại, phát hành cổ phiếu chính là việc “tài trợ bằng vốn cổ phần.” Và các công ty thường lựa chọn phát hành cổ phiếu hơn, vì nó có lợi cho công ty hơn, không yêu cầu doanh nghiệp phải trả lại tiền cho nhà đầu tư. Tất cả những gì mà các cổ đông nhận được để đổi lại tiền của họ là hy vọng rằng một ngày nào đó cổ phiếu sẽ có giá trị hơn.
Điều quan trọng là bạn phải hiểu sự khác biệt giữa tài trợ của công ty thông qua nợ và tài trợ thông qua vốn chủ sở hữu. Đối với trái phiếu (đầu tư nợ), bạn sẽ được hoàn tiền 100% cùng một phần lãi suất đã cam kết. Tuy nhiên, chính vì rủi ro thấp nên lợi nhuận cũng sẽ rất thấp, bạn sẽ nhận được ít lời hơn, có khi chỉ hơn gửi tiết kiệm một chút. Và đây không phải mua cổ phiếu.
Bằng cách mua cổ phiếu và trở thành chủ sở hữu, bạn chấp nhận rủi ro công ty không thành công. Cũng như chủ doanh nghiệp nhỏ không được đảm bảo lợi nhuận, cổ đông cũng vậy. Với tư cách là chủ sở hữu, yêu cầu về tài sản của bạn ít hơn so với chủ nợ. Với việc mua cổ phiếu, nếu công ty bạn đầu tư kinh doanh thụt lùi, giá cổ phiếu giảm thì bạn sẽ bị lỗ. Trường hợp xấu hơn, nếu công ty bị phá sản hay thanh lý thì bạn sẽ không được nhận tiền bồi thường cho đến khi doanh nghiệp đó dùng số tiền còn lại để trả cho ngân hàng, trái chủ. Nếu còn dư tiền mới đến lượt những người nắm giữ cổ phiếu như bạn được chia tiền bồi thường.
Và trường hợp này đúng với ý nghĩa của đầu tư. Bạn mua cổ phiếu đầu tư vào một doanh nghiệp, điều đó không mang ý nghĩa may rủi mà nó thể hiện bạn đã tìm hiểu kỹ và tin tưởng rằng trong tương lai công ty sẽ kiếm được nhiều tiền hơn, mở rộng hơn và phát triển hơn. Chính vì vậy, tiền của bạn sẽ đồng hành cùng công ty. Công ty sống, tiền bạn còn, công ty mở rộng, tiền bạn được đẻ thêm, công ty thất bại, bạn mất tiền.
2. Các loại cổ phiếu:
2 loại cổ phiếu phổ biến trên thị trường là cổ phiếu phổ thông và ưu đãi. Cổ phiếu phổ thông là cổ phiếu đại diện cho việc người nắm giữ cổ phiếu được sở hữu cổ phần của một công ty. Do đó, với tư cách là một cổ đông vốn chủ sở hữu, bạn nắm giữ quyền sở hữu theo tỷ lệ trong một công ty.
Là một cổ đông vốn chủ sở hữu, bạn được hưởng lợi từ lợi nhuận của công ty và với việc nắm giữ đáng kể, bạn có thể có tiếng nói trong ban quản lý của công ty. Tuy nhiên, mua cổ phiếu vốn chủ sở hữu cũng có những mặt trái nhất định. Chi phí phát hành của cổ phiếu này cao và lợi nhuận của chúng thường xuyên biến động.
Trong khi đó, nếu bạn là cổ đông ưu đãi và công ty quyết định chia cổ tức, bạn sẽ được ưu đãi hơn cổ đông vốn chủ sở hữu. Nói cách khác, cổ tức sẽ được trả trước tiên cho bạn và sau đó là cho các cổ đông khác.
Đây là một trong những lợi thế lớn của nó. Tuy nhiên, với tư cách là cổ đông ưu đãi, bạn không có quyền biểu quyết như cổ đông vốn chủ sở hữu.
3. Cổ phiếu hoạt động như thế nào?
Các công ty bán cổ phiếu để huy động vốn cho hoạt động kinh doanh của họ. Họ phát hành cổ phiếu thông qua phát hành lần đầu ra công chúng trên thị trường sơ cấp, sau đó được giao dịch trên thị trường thứ cấp. Nếu bạn quyết định mua cổ phiếu, bạn sẽ mua trên các sàn giao dịch có niêm yết những cổ phiếu này.
Toàn bộ giao dịch bán và mua cổ phiếu được thực hiện thông qua các sở giao dịch chứng khoán, với một nhà môi giới đại diện cho mỗi nhà đầu tư.
4. Các nguyên tắc định giá cổ phiếu
Để ra quyết định nên đầu tư mua cổ phiếu của doanh nghiệp nào, bạn hãy tìm hiểu thật kỹ về doanh nghiệp đó, điển hình là các yếu tố dưới đây:
- Giá thị trường – Giá thị trường của cổ phiếu có thể cung cấp cho bạn đánh giá của thị trường về giá trị của công ty đó tại một thời điểm cụ thể. Những thay đổi về giá thường được thúc đẩy không chỉ bởi những thay đổi có thể đo lường được một cách khách quan về điều kiện kinh doanh và môi trường kinh tế, mà còn bởi những thay đổi trong cảm xúc của nhà đầu tư.
- Tỷ lệ giá trên thu nhập – Con số này, được tính bằng cách chia giá cổ phiếu cho thu nhập trên mỗi cổ phiếu của công ty, được sử dụng để xác định số tiền nhà đầu tư phải trả cho khả năng kiếm tiền của công ty. Tỷ lệ có thể được tính bằng cách sử dụng thu nhập được báo cáo gần đây nhất hoặc dự đoán của nhà phân tích về thu nhập dự kiến trong tương lai. Đó là một con số có thể được sử dụng để so sánh giá trị của một số công ty mặc dù giá của chúng có thể khác nhau rất nhiều.
- Tỷ suất cổ tức – Tỷ suất cổ tức, được xác định bằng cách chia số cổ tức cho giá cổ phiếu, chỉ đơn giản cho biết tỷ lệ lợi nhuận mà công ty đang trả cho các nhà đầu tư của mình. Con số này cũng có thể được sử dụng để so sánh giữa các công ty.
- Tỷ lệ thanh toán – Con số này thể hiện phần trăm thu nhập mà một công ty đang trả cho các nhà đầu tư của mình. Đó là dấu hiệu cho thấy phần lớn thu nhập của một công ty đang được trả cho các nhà đầu tư của mình hay liệu họ có đang được tái đầu tư vào sự phát triển của công ty hay không.
Các công ty có thể được phân loại theo trọng tâm kinh doanh chính, quy mô và mức độ phát triển kinh doanh của họ. Trong khi các khái niệm cơ bản về vốn chủ sở hữu có thể áp dụng cho tất cả các cổ phiếu, mỗi loại này có thể có các khía cạnh độc đáo và các tiêu chuẩn khác nhau. Các phân tích hữu ích nhất nên tính đến càng nhiều yếu tố này càng tốt.
5. Tại sao nên mua cổ phiếu?
Đầu tư vào việc mua cổ phiếu mang lại cho bạn cơ hội tăng giá vốn dài hạn. Nếu bạn là cổ đông lớn của một công ty, điều đó cũng cho phép bạn có quyền biểu quyết và có tiếng nói của mình trong các quyết định chiến lược của doanh nghiệp.
Nhìn chung, mua cổ phiếu thường sẽ mang đến giá trị lớn hơn so với các kênh tiết kiệm. Tuy nhiên, vì lợi nhuận lớn nên nhà đầu tư cần đối mặt với một số trường hợp rủi ro. Để giảm thiểu những rủi ro này, bạn cần tìm hiểu kỹ về các doanh nghiệp chuẩn bị đầu tư và có chiến lược đầu tư phù hợp.
