Chứng khoán, cổ phiếu, trái phiếu là những gì mà thị trường tài chính liên tục nhắc đến trong những năm gần đây. Trước đây, chứng khoán đã gặp phải rất nhiều tranh luận và bị gắn mác là một loại tài sản cực kỳ rủi ro và liên quan đến nhiều trường hợp lừa đảo. Tuy nhiên, nếu bạn nắm giữ một tài sản chứng khoán từ 2016 thì rất có thể, hiện tại bạn đang sở hữu một khối tài sản khổng lồ.
1. Chứng khoán là gì?
Chứng khoán là một trong những công cụ tài chính nổi bật, có thể quy đổi ra tiền tệ và được giao dịch mua bán trên thị trường. Hai dạng chứng khoán được biết đến nhiều nhất là vốn (cổ phiếu) và nợ (trái phiếu). Doanh nghiệp thường phát hành chứng khoán để mở rộng vốn.
Để dễ hình dung thì thuật ngữ này áp dụng cho các loại đầu tư có thể thay thế và thương lượng được, chẳng hạn như quỹ tương hỗ, trái phiếu, cổ phiếu, quyền chọn cổ phiếu và quỹ giao dịch hối đoái (ETF). Thay vì vay ngân hàng, các tập đoàn và thành phố có thể tạo ra vốn mới bằng cách bán chứng khoán. Các tập đoàn có thể huy động vốn bằng cách tuyên bố phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) để bắt đầu bán cổ phiếu trên thị trường mở. Và ở những nước như Mỹ thì chính quyền tiểu bang và địa phương có thể bán trái phiếu địa phương để tạo tiền thanh toán cho các dự án vốn lớn, chẳng hạn như xây dựng đường xá, trường học và bệnh viện.
Người bán chứng khoán được gọi là tổ chức phát hành, trong khi người mua được gọi là nhà đầu tư.
2. Các loại chứng khoán phổ biến:
Có bốn loại chứng khoán chính:
Chứng khoán vốn: Loại tài sản này là một phần quyền sở hữu trong một công ty, quỹ tín thác hoặc công ty hợp danh. Đây thường là cổ phiếu của cổ phiếu phổ thông, nhưng cũng có thể là cổ phiếu ưu đãi. Khi công ty phát hành CK vốn cổ phần tạo ra lợi nhuận và giữ lại thu nhập, công ty phát hành thường trả một số khoản thu nhập cho các cổ đông bằng cách chia cổ tức. CK vốn có thể tăng hoặc giảm giá trị tùy thuộc vào tình hình hoạt động của công ty và thị trường tài chính. Một loại CK vốn thân thuộc với mọi người nhất chính là cổ phiếu.
Chứng khoán nợ: Loại tài sản có thu nhập cố định, cho phép chính phủ và các tập đoàn huy động tiền thông qua các khoản vay được giao dịch công khai để đổi lấy các khoản thanh toán lãi suất thường xuyên cộng với việc hoàn trả khoản vay gốc. Với CK nợ, nhà đầu tư là người cho vay và tổ chức phát hành là người đi vay. Nhà đầu tư mua bảo đảm nợ nhận được khoản thanh toán lãi suất từ tổ chức phát hành cho đến khi khoản vay đến ngày đáo hạn. Tại thời điểm đó, tổ chức phát hành sẽ hoàn trả nghĩa vụ nợ ban đầu của họ, được gọi là số dư gốc.
Ví dụ về CK nợ thông thường bao gồm chứng chỉ tiền gửi (CD), trái phiếu công ty và trái phiếu chính phủ, bao gồm trái phiếu địa phương và trái phiếu kho bạc. Trái phiếu chính phủ thường có lãi suất thấp hơn trái phiếu doanh nghiệp nhưng có tính thanh khoản cao, điều này khiến nhà đầu tư dễ dàng có khả năng bán lại trên thị trường trái phiếu thứ cấp.
Chứng khoán hỗn hợp: CK hỗn hợp bao gồm các yếu tố của cả CK vốn và CK nợ. Một ví dụ về loại CK hỗn hợp là trái phiếu chuyển đổi — trái phiếu công ty có thể được chuyển đổi thành cổ phiếu của công ty phát hành. Một ví dụ khác là cổ phiếu ưu đãi, là cổ phiếu cổ phần trong một công ty cho phép cổ đông nhận một khoản cổ tức cố định trước khi chia cổ tức bằng cổ phiếu phổ thông. Cổ phiếu ưu đãi thậm chí có thể cấp cho các cổ đông quyền biểu quyết trong công ty.
Phái sinh: Giá trị của chứng khoán phái sinh phụ thuộc vào giá trị của một tài sản cơ bản khác (ví dụ: một thùng dầu). Với CK phái sinh, cả hai bên tham gia hợp đồng thực chất đang đặt cược vào việc giá trị tài sản cơ sở thay đổi theo những cách ngược lại. Ví dụ về CK phái sinh phổ biến bao gồm hợp đồng tương lai, kỳ hạn, hoán đổi và quyền chọn.
3. Tại sao nên đầu tư chứng khoán?
3.1. Sức mạnh của lãi suất kép
Lãi suất kép có thể mang lại lợi ích cho bạn với tư cách là một nhà đầu tư chứng khoán dài hạn.
Khi bạn tái đầu tư cổ tức hoặc lãi vốn, bạn có thể kiếm được lợi nhuận trong tương lai từ số tiền đó ngoài số tiền ban đầu đã đầu tư. Giả sử bạn mua cổ phiếu trị giá 10.000 đô la. Trong năm đầu tiên, khoản đầu tư của bạn tăng 5%, thu được 500 đô la. Nếu bạn chỉ đơn giản là thu được 500 đô la tiền lãi mỗi năm trong 20 năm, bạn sẽ tích lũy được thêm 10.000 đô la. Tuy nhiên, bằng cách cho phép chuyên gia của bạn tiếp tục đầu tư, lợi tức hàng năm 5% sẽ tăng lên 26.533 đô la sau 20 năm, nhờ sức mạnh của lãi kép.
3.2. Thu nhập từ cổ tức
Nhiều công ty trả cổ tức một cách đều đặn, thường là hàng quý.
Cổ tức có thể được sử dụng để bổ sung thu nhập của bạn hoặc có thể được tái đầu tư để mua thêm cổ phiếu: Nếu bạn đang sử dụng số tiền này như một nguồn thu nhập thường xuyên, hãy cân nhắc sắp xếp ngày trả cổ tức cho cổ phiếu của bạn. Nếu bạn tái đầu tư cổ tức và mua thêm cổ phiếu, tiền của bạn có khả năng tăng nhanh hơn. Hãy nhớ rằng cổ tức có thể được tăng, giảm hoặc loại bỏ bất kỳ lúc nào mà không cần thông báo.
3.3. Bảo vệ sức mua
Sức mua là giá trị tiền của bạn được thể hiện bằng số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà một đơn vị tiền có thể mua được. Lạm phát làm tăng chi phí hàng hóa và dịch vụ theo thời gian, làm giảm số tiền bạn có thể mua.
Cổ phiếu có hai lợi ích chính giúp giảm thiểu tác động của nó: tăng trưởng vốn gốc và tăng thu nhập. Cổ phiếu thường xuyên tăng cổ tức sẽ giúp bạn tăng lương để giúp cân bằng chi phí sinh hoạt cao hơn theo thời gian. Ngoài ra, các cổ phiếu có cổ tức ngày càng tăng trong lịch sử đã mang lại tổng lợi nhuận lớn hơn nhiều cho các cổ đông.
4. Tại sao nên đầu tư chứng khoán trong dài hạn?
Hãy xem việc đầu tư chứng khoán chính là đầu tư vào một doanh nghiệp mà bạn tin tưởng.
Đi liền với quan điểm đầu tư dài hạn là cần có sự kỷ luật và bạn nên mua các khoản đầu tư với mục đích sở hữu chúng ngay cả khi thị trường tốt và xấu.
Thị trường giảm mạnh có thể gây khó chịu, nhưng trong lịch sử, thị trường tăng giá đã tồn tại lâu hơn nhiều và đã mang lại lợi nhuận tích cực. Ngoài ra, thị trường giảm thường biểu thị một cơ hội tốt để đầu tư.
Nếu bạn đầu tư chứng khoán ngắn hạn, có thể lời và cũng có thể lỗ nhưng nếu đầu tư dài hạn thì khả năng lời khủng sẽ cao hơn nhiều. Để làm được điều đó, bạn cần kiên trì và tập cảm nhận thị trường, đồng thời chuẩn bị cho mình một nguồn vốn không đụng đến trong dài hạn. Ở đây, chúng tôi không phủ nhận hay có ý tiêu cực với các trường hợp trading ngắn hạn, vì mỗi người sẽ có một chiến thuật đầu tư riêng. Tuy nhiên, theo lịch sử của thị trường chứng khoán thì việc bạn đầu tư dài hạn thường chắc chắn mang lại lợi nhuận hơn so với việc đầu tư ngắn hạn.
