Hiện nay, có vô số cách đầu tư chứng khoán, bạn có thể chọn trái phiếu, cổ phiếu hay mua chứng chỉ quỹ, ETFs,… Và dù đó là hình thức nào, bạn đầu tư bao nhiêu, tại thời điểm nào thì trước hết, hãy khởi động với việc rèn luyện cho mình tư duy đầu tư. Sau đó, lựa chọn một hình thức phù hợp với tính cách, sở thích và khả năng tài chính của bạn. Chúng tôi sẽ phân tích kỹ hơn ngay sau đây.
1. Hiểu về chứng khoán:
Chứng khoán là công cụ tài chính có thể dùng để thay thế hoặc giao dịch với một giá trị quy đổi ra tiền tệ cụ thể. Đó có thể là cổ phiếu – quyền sở hữu của một công ty niêm yết, hay trái phiếu – đại diện cho mối quan hệ chủ nợ với chính phủ hoặc doanh nghiệp.
Ngoài hàng hóa, chứng khoán cung cấp cho các nhà đầu tư cơ hội để tăng giá trị đồng tiền của họ. Giá trị của một loại chứng khoán có thể tăng giảm vì nhiều nguyên do khác nhau. Chứng khoán có thể được chia thành bốn loại dựa trên chức năng và hoạt động của chúng, bao gồm CK vốn, CK nợ, CK phái sinh và CK hỗn hợp.
2. Chọn cách đầu tư chứng khoán phù hợp với bạn:
2.1. Chứng khoán vốn:
Chứng khoán vốn là loại tài sản thể hiện quyền sở hữu của người nắm giữ chứng khoán đó. Đó có thể là quyền sở hữu một phần tài sản của một doanh nghiệp, một công ty hay quỹ tín thác. Chứng khoán vốn bao gồm cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu phổ thông. Nếu bạn nắm giữ loại chứng khoán này sẽ thường xuyên nhận được các khoản thanh toán. Ngược lại, chứng khoán vốn thường trả cổ tức nhưng được hưởng lợi từ lãi vốn (nếu giá trị của chúng tăng lên) khi chứng khoán được bán, họ có thể nhận được.
Chứng khoán vốn chủ sở hữu cung cấp cho người sở hữu một số quyền kiểm soát đối với công ty thông qua quyền biểu quyết. Trong trường hợp phá sản, họ sẽ chỉ nhận được một phần tiền lãi còn lại sau khi đã trả hết nợ cho chủ nợ. Nó cũng có thể được cung cấp như một phương thức thanh toán.
Chứng khoán vốn có thể tăng hoặc giảm giá trị tùy thuộc vào hoạt động của công ty và thị trường tài chính.
Bạn có thể mua cổ phiếu hoặc quỹ cổ phiếu để đầu tư dạng này. Nếu bạn thích rủi ro & mong muốn tài sản sinh lời nhanh thì cách đầu tư chứng khoán này phù hợp với bạn.
2.2. Chứng khoán nợ:
Chứng khoán nợ đại diện cho các khoản vay cần được hoàn trả và tuân theo các điều kiện xác định quy mô, lãi suất và ngày đến hạn hoặc ngày gia hạn của khoản vay. Điển hình của chứng khoán nợ là các loại trái phiếu (chính phủ và doanh nghiệp), chứng chỉ tiền gửi. Khi bạn nắm giữ trái phiếu, có nghĩa bạn đang cho đơn vị phát hành vay nợ một khoản tương đương giá trị trái phiếu. Chính vì vậy, dù công ty đó phát đạt hay thua lỗ đều phải trả nợ cho bạn đúng số tiền đó cùng mức lãi suất đã được xác định trước của đôi bên.
Hơn nữa, tất cả các quyền khác đã được thỏa thuận theo hợp đồng (không bao gồm quyền biểu quyết) và thường được phát hành trong một thời gian, sau đó công ty phát hành có thể hoàn trả. Chứng khoán nợ bao gồm loại được bảo đảm bằng thế chấp hoặc không thế chấp. Người ta thường ưu tiên các loại chứng khoán nợ có thế chấp hơn nhằm đề phòng trường hợp bên phát hành chứng khoán bị phá sản.
Cơ chế của trái phiếu này là phát hành một trái phiếu có giá trị cụ thể với một thời hạn mà công ty hứa sẽ trả số tiền quy định trong trái phiếu. Giá trị mà một công ty hứa hẹn sẽ trả sau này thường cao hơn giá trị của trái phiếu được chào bán và tạo động lực cho các nhà đầu tư mua trái phiếu. Trái phiếu được gọi là trái phiếu hoặc trái phiếu không phiếu giảm giá, tùy thuộc vào việc trái phiếu được bán dưới mệnh giá hay ngang giá, nhưng sự gia tăng giá trị dựa trên lãi suất.
Việc đầu tư trái phiếu hay chứng khoán nợ sẽ luôn mang lại một khoản lợi nhuận cao hơn lạm phát, nhưng sẽ không lời nhiều như cổ phiếu. Chính vì vậy, rủi ro của nó cũng ít hơn. Cách đầu tư chứng khoán này phù hợp với những ai không có nhiều thời gian quan sát thị trường hoặc có khẩu vị rủi ro thấp.
2.3. Chứng khoán phái sinh:
Cách đầu tư chứng khoán phái sinh là sử dụng một công cụ tài chính mà giá trị của nó phụ thuộc vào một công cụ tài chính cơ bản khác hoặc một lời hứa hoặc hợp đồng cơ bản khác. Nó được gọi là phái sinh vì giá trị của nó có được từ một lời hứa, hợp đồng hoặc các công cụ tài chính khác như cổ phiếu hoặc trái phiếu. Trong quá khứ, các công cụ phái sinh đã được sử dụng để đảm bảo tỷ giá hối đoái cân bằng cho hàng hóa giao dịch quốc tế. Các nhà giao dịch quốc tế cần một hệ thống kế toán để khóa các loại tiền nội tệ khác nhau ở một tỷ giá hối đoái cụ thể. Hợp đồng hoán đổi, hợp đồng tương lai và quyền chọn là những ví dụ về chứng khoán phái sinh.
Ngoài ba loại chứng khoán này, còn có một loại chứng khoán thứ tư được sử dụng mà không thuộc bất kỳ hình thức nào nêu trên vì bản chất của nó, được gọi là chứng khoán hỗn hợp.
Tuy nhiên, bạn không nên chọn cách đầu tư chứng khoán phái sinh nếu bạn mới tìm hiểu về thị trường, vì nó không hề dễ và rủi ro cũng khá lớn.
2.4. Chứng khoán hỗn hợp
Như tên của nó, chứng khoán hỗn hợp là sự kết hợp của một số đặc điểm của nợ và vốn. Ví dụ điển hình cho loại chứng khoán hỗn hợp này chính là chứng quyền, trái phiếu chuyển đổi và cổ phiếu ưu đãi. Tuy nhiên, loại hình này ít được ưu tiên và sử dụng. Và hình thức chứng khoán được đa phần nhà đầu tư tại Việt Nam lựa chọn là cổ phiếu.
3. Giao dịch chứng khoán như thế nào?
Chứng khoán niêm yết được niêm yết trên thị trường chứng khoán, và các tổ chức phát hành có thể thu hút các nhà đầu tư bằng cách tìm kiếm một danh sách chứng khoán và cung cấp một thị trường giao dịch có tính thanh khoản và có quy định. Trong những năm gần đây, các hệ thống giao dịch điện tử không chính thức đã trở nên phổ biến và chứng khoán thường được giao dịch “qua quầy” hoặc trực tiếp trên các sàn môi giới (như VNDirect, VPS, TCBS,..).
Sau khi IPO (đợt phát hành cổ phiếu của những công ty mới lên sàn), bạn đã có thể bắt đầu mua một mã chứng khoán nào đó từ phía các doanh nghiệp. Các công ty có thể bán cổ phiếu kết hợp giữa các vị trí công khai và tư nhân. Trên thị trường thứ cấp, còn được gọi là thị trường hậu mãi, chứng khoán được chuyển từ một nhà đầu tư như một tài sản sang một nhà đầu tư khác.
Tuy nhiên, hiểu một cách đơn giản từ góc độ của nhà đầu tư chứng khoán, bạn chỉ cần truy cập một sàn môi giới tại Việt Nam, mở tài khoản, theo dõi thị trường và tìm cơ hội đặt lệnh. Tùy vào phong cách đầu tư, bạn có thể “lướt sóng” – tức là đầu tư ngắn hạn hoặc thực hiện đầu tư dài hạn.
Lời kết:
Với những thông tin về cách đầu tư chứng khoán, chúng tôi hy vọng bạn đã có cái nhìn cơ bản đầu tiên về việc đầu tư. Có rất nhiều cách đầu tư chứng khoán, và bạn hãy thử để xem cách nào thực sự phù hợp với mình.
