Nếu bạn đang tìm hiểu về các kiến thức kinh tế và đầu tư thì bạn không nên bỏ qua bài viết này. Cổ tức chứng khoán là một khái niệm quan trọng đối với các nhà đầu tư chứng khoán. Dưới đây là kiến thức tổng quát nhất về cổ tức, cách nhận và trả cổ tức bằng cổ phiếu.
1. Khái niệm cổ tức chứng khoán
Cổ tức chứng khoán được hiểu nôm na là phần tiền mà công ty cổ phần sẽ chia cho các cổ đông từ lợi nhuận sau khi đã trừ ra các loại thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính liên quan cũng như trừ ra phần lợi nhuận giữ lại phục vụ cho việc tái đầu tư kinh doanh, dự phòng rủi ro. Và phần cổ tức được chia cho các cổ đông sẽ được công bố trong cuộc đại hội cổ đông hằng năm.
Cổ tức có 2 loại: cổ tức bằng tiền mặt và cổ tức bằng cổ phiếu. Chi trả cổ tức bằng tiền mặt thì sẽ làm giảm dòng vốn luân chuyển của doanh nghiệp. Còn chi trả cổ tức bằng cổ phiếu thì như việc pha loãng cổ phiếu theo tỷ lệ nhằm thúc đẩy tái đầu tư.
2. Làm thế nào để nhận cổ tức chứng khoán?
Muốn nhận được cổ tức thì bạn phải có cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền (nếu mua cổ phiếu vào ngày này thì nhà đầu tư sẽ không được nhận cổ tức, tham dự đại hội cổ đông, hay là mua cổ phiếu được phát hành thêm). Đây là ngày tính từ trước ngày đăng ký cuối cùng (chốt danh sách sở hữu) tại Trung tâm lưu ký.
Ngoài việc nhận cổ tức bằng tiền mặt và cổ phiếu thì cổ đông còn có thêm quyền được mua cổ phiếu ưu đãi.
Doanh nghiệp sẽ công bố hai văn bản để người sở hữu cổ phiếu có thể nắm được các thông tin trả cổ tức và kế hoạch diễn ra như thế nào, gồm: Nghị quyết đại hội cổ đông năm ngoái và nghị quyết năm nay.
Sự khác biệt giữa cổ tức và lãi
Nói một cách ngắn gọn thì cổ tức được bao gồm trong lãi. Hay cổ tức là tập hợp con của lãi. Lãi được hình thành trong quá trình kinh doanh, đầu tư tài chính, sản phẩm hữu hình. Dù cho hoạt động kinh doanh có không thu được lợi nhuận thì vẫn phải trả lãi cho người cho vay. Còn cổ tức thì sẽ không được chi trả nếu công ty không có lãi hoặc phải bù lỗ lũy kế. Và cổ tức thì có thể được trả bằng nhiều hình thức (tiền, cổ phiếu, hoặc các sản phẩm tài chính khác). Còn đối với lãi thì đa số được trả bằng tiền.Tuy nhiên thì cả hai cùng đề cập đến phần lợi nhuận dư ra sau khi trừ hết các khoản chi phí và nghĩa vụ tài chính.
Một số lưu ý
Doanh nghiệp phải thanh toán cổ tức đầy đủ trong vòng 6 tháng kể từ đại hội cổ đông hằng năm.
Nếu cổ tức trả bằng cổ phiếu thì cổ đông sẽ phải chờ trong khoảng ba tháng để cổ phiếu mới phát hành có thể về tài khoản để thực hiện giao dịch.
Bên cạnh đó, nếu nhà đầu tư mà muốn nhận cổ tức bằng tiền mặt thì sẽ phải chịu thêm thuế cổ tức chứng khoán (5% giá trị cổ phiếu).
Ngoài ra thì nhiều doanh nghiệp cũng trả cổ tức bằng phương pháp khác như trả bằng hàng hóa của doanh nghiệp, bất động sản hay một số sản phẩm tài chính …
Một số doanh nghiệp bị rớt giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức do những dự án đầu tư không hiệu quả hoặc tâm lý chưa muốn giao dịch ngay.
3. Dựa vào đâu để chia cổ tức bằng cổ phiếu?
Doanh nghiệp sẽ chia cổ tức cho cổ đông dựa theo tỷ lệ cổ phần cổ đông đang sở hữu.
Ví dụ, ngày 30/12/2020, công ty X nào đó, chia cổ tức theo cổ phiếu theo tỷ lệ 26% thì có nghĩa là nếu cổ đông đó đang sở hữu 100 cổ phiếu, thì được chia thêm 26 cổ phiếu mới nữa.
Việc chia cổ tức thường được dựa vào mức lãi sau nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp không chia cổ tức do lỗ hoặc “báo lỗ”, bù lỗ lũy kế (tức lỗ của những năm trước).
Tỷ lệ chi trả cổ tức
Tại đây phải đề cập đến tỷ lệ này để các bạn dễ hiểu. Đây là tỷ lệ phần trăm mà cổ đông được chi trả cổ tức chứng khoán, tính như sau: tỷ lệ chi trả cổ tức bằng cổ tức cho một cổ tức thường chia cho EPS (là lợi nhuận sau thuế của cổ phiếu) rồi nhân 100% (bằng cổ tức bằng tiền chia lợi nhuận sau thuế)
Số lần mà doanh nghiệp chi trả cổ tức là không xác định. Nói chung tùy theo từng doanh nghiệp, họ có quy định riêng về việc này và còn phụ thuộc vào tình hình kinh doanh nữa.
Tỷ lệ chi cổ tức cao thì nhà đầu tư sẽ thích trong ngắn hạn, tuy nhiên, nếu nhìn xa thì đây là điều không tích cực, do tỷ lệ này ảnh hưởng đến việc đầu tư phát triển trong tương lai của doanh nghiệp.
4. Ưu nhược điểm của việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu?
Chi trả cổ tức chứng khoán bằng cổ phiếu có nhiều ưu điểm, bên cạnh đó cũng tồn tại những hạn chế nhất định.
Ưu điểm
- Trả cổ tức chứng khoán bằng cổ phiếu có thể sẽ làm tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu trên thị trường.
- Khi mà nhận cổ tức bằng cổ phiếu thì cổ đông sẽ tránh được việc bị đánh thuế 2 lần như khi nhận bằng tiền mặt.
- Đối với doanh nghiệp thì họ sẽ có được dòng tiền dư ra để xoay vòng vốn, hoặc phục vụ cho các dự án kinh doanh, mở rộng quy mô…
Nhược điểm
- Việc chi trả cổ tức chứng khoán bằng cổ phiếu có thể mất khá lâu để nhà đầu tư được nhận cổ tức, khoảng 2 đến 3 tháng.
- Có thể làm loãng cổ phiếu hoặc kéo theo việc giảm giá cổ phiếu nếu như các dự án của doanh nghiệp không hiệu quả, là một dạng mất cả chì lẫn chài. Nên nói chung, cần cân nhắc tùy theo doanh nghiệp mà chọn loại nào.
5. Ý nghĩa của việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu
Đầu tiên, cổ tức sẽ thể hiện về triển vọng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp. Nếu một doanh nghiệp có mức chi trả cổ tức chứng khoán ổn định hằng năm và có thể tăng mức cổ tức lên dần thường sẽ có tình hình kinh doanh khả quan. Bởi chính sách chi trả cổ tức liên quan tới tình hình kinh doanh của công ty, nếu công ty đang lỗ hay đang phải bù lỗ từ các năm trước thì sẽ không chi trả cổ tức.
Mối liên quan giữa việc chi trả cổ tức và giá cổ phiếu
Tiếp theo là việc chi trả cổ tức có mức ảnh hưởng nhất định đến giá của cổ phiếu. Một công ty mà chi trả cổ tức chứng khoán cao và ổn định thường thu hút nhà đầu tư chứng khoán đầu tư và cổ phiếu công ty mình. Vì họ tin là những doanh nghiệp đó đang và sẽ có tình hình kinh doanh khả quan. Điều đó dẫn đến cầu tăng kéo theo giá cổ phiếu tăng.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư cũng thường chỉ mua cổ phiếu vì muốn nhận cổ tức. Họ mua cổ phiếu sát ngày chốt danh sách và bán ngày sau đó chỉ để nhận cổ tức. Điều này ảnh hưởng nhiều đến giá cổ phiếu. Tăng đột biến và giảm ngay khi trả cổ tức. Đây cũng được như mặt trái của việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu.
Kết
Bên trên là một số kiến thức tổng quát về cổ tức chứng khoán và cách nhận, chia, cũng như chi trả cổ tức hiện nay trên thị trường Việt Nam. Đối với việc các nhà đầu tư muốn nhận cổ tức cổ phiếu trên sàn nước ngoài, từ các công ty quốc tế là khá khó khăn và hầu hết các sàn không chấp nhận điều đó. Mong rằng các thông tin trên là hữu ích với bạn trên con đường đầu tư tài chính.
