Những sàn đầu tư tiền ảo phi tập trung hay sàn Cex là điểm để cho các hacker thực hiện tấn công mạng, tạo ra tổn thất đến hàng tỷ Đô và chỉ sau 1 năm thì nhiều người mất sạch sẽ và không được bồi thường. Do đó mà nhu cầu về mốt sàn giao dịch bảo đảm an toàn ngày càng tăng lên. Đây là nguyên nhân mà sàn Dex được ra đời. Bài viết sẽ cung cấp thông tin về sàn giao dịch này là gì và đặc điểm.
1. Sàn DEX là gì?
Sàn DEX hay Decentralized Exchange tức là sàn giao dịch phi tập trung. Ở đây thì những sàn đầu tư tiền ảo được tiến hành ngang hàng giữa các đối tượng với nhau ở hệ thống chuỗi khối, mà không phải thông qua bất kỳ bên thứ 3 nào cả.
Không ai có thể cất giữ tiền của người dùng và cũng không phải hoàn toàn tin vào sàn đầu tư như là khi giao dịch ở sàn tập trung CEX.
Để biết được chi tiết sàn Dex là gì cần phải xem qua một vài những mô hình sàn giao dịch Dex được dùng nhiều ngày nay.
On-Chain order books hay sổ lệnh ở chuỗi. Toàn bộ giao dịch sẽ được ghi nhận vào chuỗi khối. Nền tảng sẽ cần toàn bộ những node cùng gia nhập xác minh giao dịch. Nhà đầu tư sẽ phải thanh toán khoản phí lớn và đợi lâu nhằm hoàn tất những giao dịch. Bitshares cùng StellarTem là những sàn dùng cách thức này.
Off-Chain order books hay sổ lệnh ngoài chuỗi: những lệnh ở sàn giao dịch này không bị yêu cầu về tốc độ đầu tư và lưu lại ở máy chủ tập trung thay vì ở chuỗi khối. Nhưng đừng nên quá bận tâm vì khi tiến hành giao dịch ở sàn Dex thì sẽ chắc chắn nhà đầu tư là người toàn quyền sở hữu và kiểm soát tài sản của mình.
So với on-chain thì orderbook sàn Dex ở mô hình đó sở hữu tốc độ nhanh cùng khoản phí đầu tư nhỏ hơn. Một vài sàn sử dụng mô hình đó khá thành công là Binancr Dex, EtherDelta cũng 0x.
AMM hay Automated Market Makers không dùng những hợp đồng thông minh nhằm hình thành những nhóm thanh khoản tự động tiến hành giao dịch. AMM tương đối khá dễ sử dụng. Những giao dịch được thực hiện ở sàn Dex AMM cần phải tiến hành on-chain do đó sẽ mất phí. Uniswap, Sushiswap, Pancakeswap,… là những sàn giao dịch Dex thường thấy nhất.
PMM khai thác Price Oracle hỗ trợ giảm việc trượt giá và đem đến sự bình ổn giá tối ưu hơn AMM. Nhà cung ứng thanh khoản sẽ không chịu nhiều khả năng Impermanent Loss. Nhà đầu tư có khả năng trải nghiệm PMM Dex ở Dodo Exchange.
Hybrie Liquidity Dex: sàn Dex này được xem là những đặc điểm tối ưu cho orderbook cùng AMM. Giao dịch sẽ được tiến hành nhanh chóng cùng ngưỡng giá tối ưu và giảm thiểu phí. Index là một trong những dàn sử dụng mô hình này tốt nhất.
2. Ưu – Nhược điểm của sàn DEX
Vậy thì có thể thấy được ngoài những điểm tốt ở mảng bảo mật, không phải KYC khi gia nhập vào việc đầu tư ở Sàn Dex hay sẽ được kiểm soát toàn quyền tài sản của mình,… sàn Dex cũng có các nhược điểm cụ thể. Chi tiết sẽ như sau:
Ưu điểm
Không cần KYC: toàn bộ những sàn Cex đều cần nhà đầu tư xác thực thông tin khi tiến hành những giao dịch. Với sàn đầu tư Dex thì những gì nhà đầu tư cần đó là ví tiền ảo mà không phải đưa ra bất kỳ dữ liệu cá nhân nào. Nhà đầu tư sẽ yên tâm tiến hành giao dịch mà không lo việc bị đánh cắp thông tin.
Sẽ không cần phải đối mặt cùng với những vấn đề đến từ sàn đầu tư: sàn Cex sẽ là một mục tiêu cho những kẻ tấn công mạng mong muốn chiếm lấy tài sản nhà đầu tư. Nhưng cuộc tấn công sàn Dex là cực kỳ khó là do tài sản của nhà đầu tư ở những chuỗi khối và có sự bảo mật qua hàng triệu nút có sẵn ở hệ thống.
Được quản lý tài sản: sàn Cex mặc dù không có sự cho phép nhưng hoàn toàn có khả năng bị thao túng và dùng tài sản, hay thậm chí khóa quyền truy cập còn khi giao dịch ở sàn Dex thì toàn bộ giao dịch được tiến hành ngang hàng từ những smart contracts, nhà đầu tư sẽ hoàn toàn có quyền quản lý tài sản của mình.
Sàn Dex có tính ẩn danh tốt: sàn giao dịch này hỗ trợ việc ẩn danh, khi mà nhà đầu tư tiến hành những giao dịch thì sản chỉ nắm được lượng ví mà không cần quan tâm người dùng là ai.
Có tính bảo mật tốt: nếu so với sàn Cex thì sàn Dex sở hữu hệ thống bảo mật bảo đảm và tối ưu hơn do gần như không có một vấn đề nào nhằm tạo cơ sở cho những cuộc tấn công từ hacer. Do đó sập sàn là điều rất khó.
Có khá đa dạng token nhằm giao dịch: một vài token mới khi chưa niêm yết ở sàn Cex tuy nhiên có thể mua bán các đồng token đó ở sàn Dex hay bất cứ lúc nào cần.
Nhược điểm
Trải nghiệm của nhà đầu tư chưa tối ưu: một nhược điểm lớn của sàn Dex đó là về sự thân thiện với người dùng. Hệ thống này yêu cầu nhà đầu tư phải tiến hành nhiều bước như liên hết dApp hay là cài đặt bản Dex client độc lập nhàm tiến hành việc mua bán.
Tính thanh khoản còn thấp: nếu so cùng sàn Cex thì tính thanh khoản ở những sàn Dex thấp hơn nhiều. Điều này bắt nguồn từ lượng nhà đầu tư giao dịch trên sàn khá ít.
Mức độ trễ giao dịch: do những lệnh được tiến hành on-chain ở chuỗi khối và sau đó đợi có sự xác minh từ những node ở nền tảng làm cho lệnh có độ trê. Nhưng cùng mô hình như Hybrid Liquidity dex thì đã tối ưu hơn về tốc độ giao dịch.
Cần thanh toán mức phí lớn: không phải toàn bộ giao dịch đều tốn một ngưỡng phí lớn. Nhưng khi tiến hành giao dịch khi hệ thống bị quá tải thì sẽ bị tắc nghẽn, lúc này phí sẽ cao hơn bình thường.
Không có hỗ trợ đầu tư tiền Fiat: khác với sàn Cex thì nhà đầu tư sẽ không được giao dịch tiền Fiat cùng tiền ảo ở sàn Dex.
3. Cách thức hoạt động
Sàn Dex có phương thức hoạt động gồm 3 bước là:
Liên kết ví điện tử: nhà đầu tư sẽ không phải mở tài khoản mà chỉ cần tiến hành việc liên kết ví cá nhân cùng sàn nhằm giao dịch.
Giao dịch: sau thời điểm kết nối ví, nhà đầu tư sẽ tiến hành việc giao dịch ở sàn bình thường dựa vào các đồng tiền ảo được hỗ trợ bởi sàn. Quy trình giao dịch đó sẽ được thực hiện với nhau mà không phải qua máy chủ trung tâm trên sàn.
Ngắt kết nối ví sàn: sau khi giao dịch, nhà đầu tư có khả năng ngắt liên kết giữa sàn và ví cá nhân nhằm chắc chắn độ an toàn với tài sản nhà đầu tư.
Đặc điểm
Sàn Dex sẽ sở hữu 2 đặc điểm quan trọng là:
Tính ẩn danh: nhà đầu tư ở sàn Dex sẽ ẩn danh hoàn toàn, nhà đầu tư sẽ không biết được mình đang thực hiện giao dịch với ai.
Quyền quản lý quỹ: sàn Dex sẽ không kiểm soát quỹ nhà đầu tư. Mô hình mà sàn dùng đó là dạng “Plug&Play”. Nhà đầu tư sẽ liên kết ví điện tử của họ cùng sàn và giao dịch trên này. Sàn có nhiệm vụ như bên trung gian liên kết các nhà đầu tư với nhau. Giao dịch ở ví này xong có thể ngắt liên kết nhằm chắc chắn an toàn.
Lời kết
Và đó là những thông tin về sàn Dex là gì? Sàn giao dịch này có những ưu điểm nhược điểm gì và cách thức hoạt động của sàn mà nhà đầu tư cần quan tâm. Có thể thấy rằng sàn có những ưu điểm nổi trội tuy nhiên để tiến hành đầu tư cũng nên cân nhắc kỹ lưỡng.
