Kinh tế vi mô là gì và có vai trò gì trong xã hội, cũng như với nền kinh tế của một khu vực? Vi mô và vĩ mô là hai phạm trù quan trọng, căn bản khi nghiên cứu kinh tế học. Và trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu hơn về phạm trù vĩ mô.
1. Kinh tế vi mô là gì?
Kinh tế vi mô là một nhánh của kinh tế học nghiên cứu cách thức các cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp phân bổ các nguồn lực hạn chế. Lý thuyết vi mô tìm cách giải thích liệu sự khan hiếm và phân bổ nguồn lực được xác định như vậy có hiệu quả hay không.
Kinh tế học vi mô cũng quan tâm đến giá cả riêng lẻ, tiền lương, giá cả,… Nói chung, lý thuyết kinh tế vi mô là nghiên cứu về các bộ phận riêng lẻ của nền kinh tế. Lĩnh vực nghiên cứu này cho phép các nhà kinh tế xác định không chỉ mô hình người tiêu dùng, doanh nghiệp và các tổ chức khác đang tiêu tiền mà còn cả các yếu tố đang ảnh hưởng đến thói quen chi tiêu và quyết định sản xuất.
2. Vai trò
Về cơ bản, vai trò của kinh tế vi mô là xác định làm thế nào, khi kết hợp lại, các thành phần kinh tế nhỏ đang ảnh hưởng đến nền kinh tế rộng lớn hơn như thế nào. Tuy nhiên, thay vì xem xét các chỉ số thị trường đại diện cho nhiều trường dữ liệu, loại nghiên cứu này xem xét cách các cá nhân, hộ gia đình hoặc thị trường cụ thể phản ứng với thị trường. Mặc dù cách tiếp cận kinh tế này không nhất thiết xác định các điều kiện kinh tế, nhưng quá trình này cung cấp cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về cách mà người tiêu dùng và doanh nghiệp quyết định giá trị của một sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể. Điều này được thể hiện bằng số lượng tài nguyên mà người tiêu dùng hoặc doanh nghiệp dành cho một mặt hàng.
Ví dụ, thay vì kiểm đếm cách mà người tiêu dùng nói chung phản ứng với một sản phẩm cụ thể, kinh tế học vi mô bắt đầu với việc nghiên cứu mức độ nhu cầu xuất phát từ một người tiêu dùng duy nhất. Khi nhu cầu này đã được xác định, nghiên cứu này sẽ tiếp tục và mở rộng để bao gồm một số lượng lớn hơn các cá nhân trong cuộc đánh giá. Các nhà kinh tế học cũng nghiên cứu các doanh nghiệp để tìm hiểu cách các thực thể này phản ứng với các loại nhu cầu khác nhau của người tiêu dùng và ảnh hưởng cuối cùng đến việc định giá.
Một vai trò chính khác của kinh tế học vi mô là nhận biết cách thức mà giá cả hàng hóa và dịch vụ được thiết lập trên một thị trường nhất định. Quá trình này liên quan đến việc xác định tác động của cung và cầu đối với cách sản xuất các mặt hàng. Việc áp dụng kinh tế học vi mô cuối cùng sẽ tiết lộ sự mất cân bằng thị trường đã xảy ra ở đâu và như thế nào.
Ngoài ra, vai trò nữa của kinh tế học vi mô là cho thấy cách mà người mua ưu tiên các nguồn lực. Điều này là do ngay cả khi người tiêu dùng quan tâm đến việc mua dịch vụ hoặc sản phẩm cụ thể, những cá nhân này thường bị giới hạn về số lượng tài nguyên sẵn có. Sau đó, các chiến lược liên quan đến kinh tế học vi mô có thể tiết lộ cách thức mà người tiêu dùng ưu tiên nguồn lực, và cũng cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách mà các quyết định mua hàng cá nhân ảnh hưởng đến cạnh tranh thị trường.
3. Sự khác biệt giữa kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô
Kinh tế học vi mô đề cập đến các mô hình hành vi của các tác nhân kinh tế nhỏ nhất, những tác nhân này đưa ra quyết định của họ một cách độc lập. Nó cho thấy việc phân bổ các nguồn lực, sản xuất hàng hóa, xác định giá cả,… bị ảnh hưởng như thế nào bởi các quyết định độc lập của người tiêu dùng, người sản xuất và các tác nhân kinh tế khác. Kinh tế học vi mô phân tích quá trình ra quyết định của các tác nhân kinh tế khác nhau dưới các giả định hành vi khác nhau.
Một vài ví dụ về các tác nhân kinh tế học vi mô là người tiêu dùng, hộ gia đình, doanh nghiệp sản xuất, thị trường tiêu thụ sản phẩm và đầu vào. Kinh tế học vi mô thảo luận về hành vi của các đơn vị quyết định độc lập nhỏ nhất, nhưng nó cũng thảo luận về các tương tác nảy sinh giữa các tác nhân kinh tế khác nhau.
Còn kinh tế học vĩ mô giải quyết các biến tổng hợp mà một nền kinh tế phải đối mặt. Tổng sản phẩm quốc dân (GNP), mức việc làm tổng hợp, mức giá chung, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế,… là một vài ví dụ về các chủ đề nghiên cứu của kinh tế vĩ mô.
Đối với mục đích của kinh tế vi mô, hành động của các cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp là rất quan trọng. Còn đối với nghiên cứu kinh tế vĩ mô, tập trung vào các xu hướng kinh tế quốc gia và quốc tế mới là chính yếu. Mặc dù có sự khác biệt giữa hai khía cạnh này, tuy nhiên, xu hướng ở cấp độ vi mô và nghiên cứu kinh tế học vi mô được coi là cơ sở của kinh tế học vĩ mô hiện đại.
4. Lĩnh vực nghiên cứu
Kinh tế học vi mô bao gồm một số lĩnh vực nghiên cứu chuyên biệt. Mỗi lĩnh vực phụ này dựa trên các lý thuyết và công cụ khác nhau, nhưng nhìn chung tất cả chúng đều liên quan và phụ thuộc vào lý thuyết cung và cầu. Theo quy luật cung cầu này, sản phẩm hoặc dịch vụ giá càng cao thì số lượng cung càng nhiều vì những người sản xuất sẵn sàng cung nhiều hơn để tăng doanh thu, và việc quá nhiều cung hơn cầu sẽ dẫn đến giá bắt đầu giảm. Khi cung – cầu gặp nhau tại một điểm thì lúc đó giá thị trường được thiết lập. Về mặt lý thuyết, tất cả các thị trường đều cạnh tranh hoàn hảo, với cung và cầu thúc đẩy giá cả như vậy. Tuy nhiên, trên thực tế, vẫn có một số cá nhân và nhóm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cung và cầu về sản phẩm và dịch vụ.
Một lĩnh vực quan trọng khác của kinh tế học vi mô là nghiên cứu sự thất bại của thị trường. Thất bại của thị trường không phải là giả định rằng thị trường đã ngừng hoạt động, thay vào đó là tình trạng thị trường hoạt động kém hiệu quả. Những thất bại thị trường này có thể xảy ra do độc quyền, thiếu thông tin cho người mua hoặc người bán và các vấn đề khác.
Chi phí cơ hội cũng là một mối quan tâm chính trong kinh tế học vi mô. Mặc dù khó đo lường trong kinh tế vĩ mô, nhưng chi phí cơ hội có thể được chứng minh rõ ràng trong kinh tế vi mô: một cá nhân có thể chỉ ra những cơ hội cụ thể bị mất đi khi họ sử dụng các nguồn lực của mình cho các mục đích khác. Ví dụ, một nhân viên có thể cần phải quyết định tham gia một lớp học để cải thiện cơ hội thăng tiến của cô ấy thay vì đi nghỉ. Thì chi phí cơ hội ở đây là kỳ nghỉ của cô ấy.
5. Kết
Tóm lại, kinh tế học vi mô nghiên cứu hành vi của những người ra quyết định cá nhân, doanh nghiệp và hộ gia đình, trong khi kinh tế học vĩ mô nghiên cứu các khái niệm tổng hợp, lạm phát, thất nghiệp, lãi suất, tỷ giá hối đoái,… nên cả hai là khác nhau, mặc dù cùng là hai lĩnh vực nghiên cứu của kinh tế học. Hy vọng qua bài viết trên, bạn đọc đã hiểu rõ được khái niệm kinh tế vi mô cũng như những kiến thức căn bản quanh nó.
