Term of trade là gì? TOT có nhiều ý nghĩa không chỉ trong các giao dịch quốc tế mà còn trong toàn bộ lĩnh vực kinh tế của một quốc gia. Để hiểu rõ hơn về TOT, công thức tính, các yếu tố ảnh hưởng đến nó và tác động của TOT, mời bạn đọc bài viết sau.
1. Term of trade là gì?
Term of trade (TOT) là tỷ lệ giữa giá xuất khẩu và giá nhập khẩu. Vì thương mại quốc tế liên quan đến nhiều hàng hóa, dịch vụ khác nhau, nên các nhà kinh tế tính toán chúng bằng cách sử dụng một chỉ số giá biểu thị giá trung bình của các sản phẩm xuất khẩu – nhập khẩu.
Nếu giá xuất khẩu của một quốc gia tăng cao hơn giá nhập khẩu của quốc gia đó, thì quốc gia đó có TOT tích cực. Điều đó có nghĩa là, với cùng một lượng hàng xuất khẩu, nước này có thể mua nhiều hàng nhập khẩu hơn.
2. Cách tính toán term of trade
Các term of trade là một chỉ báo về sức khỏe kinh tế của một quốc gia, đặc biệt là về cán cân thanh toán. Nó cho bạn biết cần bao nhiêu đơn vị xuất khẩu để mua một đơn vị nhập khẩu.
Bạn có thể tính giá trị này bằng cách chia giá xuất cho giá nhập rồi nhân kết quả với 100.
Tuy nhiên, đối với xuất khẩu tổng thể, bạn có thể sử dụng chỉ số giá. Xuất khẩu và nhập khẩu liên quan đến nhiều hàng hóa và dịch vụ khác nhau, gây khó khăn cho việc tính toán các số liệu tổng hợp. Vì lý do này, chỉ số giá giúp bạn tính được bình quân của giá nhập và xuất khẩu, từ đó tính được tỷ lệ giữa chúng.
Sau đây là công thức của TOT:
Term of trade = (Chỉ số giá xuất khẩu bình quân / Chỉ số giá nhập khẩu bình quân) x 100
Nếu giá xuất khẩu bình quân cao hơn giá nhập khẩu thì term of trade lớn hơn 100%. Điều đó cho thấy một quốc gia tích lũy nhiều khoản thanh toán từ xuất khẩu hơn là chi tiêu cho nhập khẩu. Do đó, quốc gia có thể mua nhiều hàng nhập khẩu hơn (như hàng tiêu dùng và tư liệu sản xuất) với cùng một số lượng hàng xuất khẩu.
Ngược lại, nếu giá nhập khẩu tăng nhanh hơn giá xuất khẩu, TOT sẽ xấu đi, nó nhỏ hơn 100%. Quốc gia phải xuất khẩu nhiều hàng hoá và dịch vụ hơn để có được lượng hàng hoá nhập khẩu tương đương. Thông thường, khi hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn thì sẽ dẫn đến mức sống người dân thấp hơn.
Hơn nữa, bạn nên cẩn thận khi kết luận chỉ số term of trade này. Bạn cần tìm hiểu sâu hơn về các yếu tố gây ra thay đổi trong các TOT, bao gồm cả những yếu tố liên quan đến lạm phát và tỷ giá hối đoái. Ngoài ra, bạn có thể cần phải tìm hiểu thành phần của hàng hóa và dịch vụ xuất nhập khẩu. Bạn cần kiểm tra và tìm hiểu nguyên nhân làm tăng hoặc giảm giá hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Nói chung, TOT tăng lên bởi vì:
- Giá xuất khẩu tăng, và mức tăng cao hơn giá nhập khẩu.
- Giá xuất khẩu tăng, nhưng giá nhập khẩu không đổi hoặc giảm.
- Giá hàng xuất khẩu giảm nhưng với tốc độ chậm hơn tốc độ giảm của giá hàng nhập khẩu.
- Giá xuất khẩu không đổi trong khi giá nhập khẩu giảm.
3. Các yếu tố ảnh hưởng
Các TOT biến động theo sự thay đổi của giá cả các sản phẩm xuất khẩu và nhập khẩu. Và tổng thể, nó phụ thuộc vào xu hướng của tỷ lệ lạm phát trong nước và lạm phát ở nước ngoài.
Tỷ giá hối đoái cũng ảnh hưởng đến term of trade. Thương mại quốc tế liên quan đến việc thanh toán bằng hai loại tiền tệ, vì vậy giá cả phụ thuộc vào sức mua của mỗi loại tiền tệ (tỷ giá hối đoái).
Ngoài hai biến số này, quy mô và chất lượng hàng hóa cũng ảnh hưởng đến TOT của quốc gia.
3.1. Tỷ giá
Khấu hao khiến giá hàng hóa trong nước rẻ hơn đối với người mua ở nước ngoài. Sức mua của đồng tiền của họ so với đồng nội tệ là mạnh hơn. Mặt khác, khấu hao còn cho thấy sức mua của đồng nội tệ yếu hơn, làm cho hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt hơn. Do đó, sự mất giá nội tệ dẫn đến sự giảm sút về mặt thương mại.
Thay vào đó, nếu đồng nội tệ tăng giá thì sẽ khiến giá hàng hóa nhập khẩu rẻ hơn đối với người mua trong nước. Trong khi đó, đối với người mua nước ngoài, các sản phẩm trong nước ngày càng trở nên đắt đỏ hơn. Vì lý do này, các điều khoản thương mại có xu hướng tăng lên nếu tỷ giá hối đoái tăng giá.
3.2. Số lượng và chất lượng sản phẩm
Các mặt hàng lớn hơn, chất lượng cao hơn, chẳng hạn như thiết bị nặng và máy móc công nghiệp, đắt hơn các sản phẩm thô từ thiên nhiên. Giả sử, nền kinh tế trong nước phụ thuộc vào việc vận chuyển hàng hóa chất lượng đó ra nước ngoài, và nhập khẩu các sản phẩm sơ cấp như nguyên liệu thô.
Trong trường hợp đó, term of trade của đất nước này chắc chắn là phải lớn hơn 100%.
3.3. Tỷ lệ lạm phát
Tỷ lệ lạm phát cao hơn đồng nghĩa với việc giá cả hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế tăng lên, kể cả các sản phẩm xuất khẩu. Vì vậy, khi tỷ lệ lạm phát trong nước cao hơn tỷ lệ lạm phát nước ngoài, TOT sẽ lên hơn 100% (ít nhất là tạm thời).
Ngược lại, giả sử tỷ lệ lạm phát nước ngoài cao hơn tỷ lệ lạm phát trong nước. Trong trường hợp đó, bình quân giá hàng hoá nhập khẩu cao hơn giá hàng hoá xuất khẩu. Điều đó dẫn đến giảm TOT.
4. Tác động của term of trade đối với nền kinh tế
Term of trade không thuận lợi làm giảm lợi nhuận từ thương mại quốc tế của một quốc gia. Khi đó, quốc gia sẽ được yêu cầu xuất khẩu một lượng lớn sản phẩm của mình hơn so với trước đây để nhập khẩu cùng một lượng hàng hóa.
Bên cạnh đó, sự sụt giảm nhu cầu quốc tế đối với hàng hóa của một quốc gia (ví dụ, nhu cầu hàng hóa cà phê trên thế giới giảm) sẽ làm giảm doanh thu của ngành cà phê, khiến thu nhập của người lao động cà phê giảm.
Mặt khác, một quốc gia có TOT tốt có khả năng làm tăng xuất khẩu của một quốc gia, làm tăng mức thu nhập của người dân. Vì lý do này, người ta nói rằng thu nhập thực tế trên đầu người của một quốc gia phụ thuộc chủ yếu vào sản lượng trên đầu người, và một phần vào TOT của quốc gia đó.
Một tác động thứ hai là sự sụt giảm về thương mại có thể làm giảm mức sống của người dân trong nước. Các nước đang phát triển thường dễ bị ảnh hưởng bởi vấn đề này. Họ xuất khẩu thực phẩm, nông sản giá rẻ và nhập khẩu hàng hóa sản xuất giá cao. Tất nhiên, giá hàng hóa thực phẩm thấp hơn hàng hóa sản xuất vì chúng tạo ra ít giá trị hơn. Do đó, để thanh toán cho hàng nhập khẩu, họ phải bán một lượng hàng hóa thực phẩm đáng kể.
Ngoài ra, áp lực sẽ nặng nề hơn đối với các nước đang phát triển nếu giá nông sản trên thị trường thế giới giảm. Họ phải đối mặt với việc tỷ giá hối đoái lao dốc và phải huy động nhiều tiền hơn để trả cho hàng nhập khẩu.
4. Kết
Khi TOT tăng lên, một quốc gia có thể mua nhiều hàng hóa nhập khẩu hơn trước. Nước này thu nhiều tiền từ xuất khẩu hơn thu nhập khẩu, với giả định rằng khối lượng hàng hóa / sản phẩm không thay đổi. Như vậy, bạn đã biết được term of trade là gì, các yếu tố tác động đến nó, công thức tính cũng như những tác động của TOT đến nền kinh tế. Mong rằng những thông tin của chúng tôi bổ ích cho bạn.
